PDF Opties

1. Inleiding en algemeen beeld

Inleiding

Dit is de Najaarsnota 2024. Met deze nota legt het college van B&W tussentijds verantwoording af aan de raad over de vorderingen die zijn gemaakt in het realiseren van de doelen zoals opgenomen in de programmabegroting 2024, en de inzet van middelen hiervoor. In deze Najaarsnota gaan we in op de stand van zaken per programma en welke afwijkingen we verwachten voor 2024. Verder geven we inzicht in de stand van zaken van de uitvoering van belangrijke zaken zoals de ontwikkeling van het jeugdbudget, investeringsprojecten, vastgoed en de bedrijfsvoering van de gemeente Purmerend.

Algemeen beeld

De wereld verandert snel

Begin september heeft het college van B&W de concept-programmabegroting 2025 – 2028 gepresenteerd en overhandigd aan de gemeenteraad. Bij de presentatie van de Voorjaarsnota in april constateerden we een aantal grote opgaven waar gemeenten voor staan: een knellende arbeidsmarkt, een veranderende samenleving, een uitbreidend takenpakket van gemeenten en een financieel onzekere toekomst. In de in september gepresenteerde programmabegroting hebben we verder stilgestaan bij wat deze ontwikkelingen betekenen voor de groei van onze gemeente en hoe er steeds vaker knelpunten zichtbaar worden in de uitvoering. Het zijn ontwikkelingen die inhouden dat het werk soms anders moet worden uitgevoerd, en in het geval van het ravijnjaar het met minder geld moet. Maar: die schaarste maakt ook creatief.

We zien de samenleving en het (inter)nationale krachtenveld om ons heen snel veranderen. Dat zijn geen redenen om bij de pakken neer te gaan zitten, maar continu kansen te blijven zien en te blijven investeren in de ontwikkeling van onze gemeente. We gaan gewoon door met de grote ontwikkelingen die reeds zijn ingezet, zoals de Oostflank, de Koog en het programma Binnenstad. We blijven werken aan het Purmerend van vandaag met de vervangingsopgave in de bestaande gemeente, en het Purmerend van morgen via de gebiedsontwikkelingen en het inzetten op de complete gemeente. En we staan naast onze inwoners, door te ondersteunen waar dat nodig is en in te zetten op de kracht die er al is in de wijken en buurten. Dat doen we samen met alle betrokken bewoners, ondernemers, woningbouwcorporaties en maatschappelijke organisaties.

Nieuwe ontwikkelingen

Sinds het aanbieden van de programmabegroting zijn onder andere twee nieuwe subsidieverordeningen door de gemeenteraad vastgesteld die bijdragen aan het energiezuiniger maken van de gebouwde omgeving. Een aantal ruimtelijke ontwikkelingen zoals de Aletta Jacobslaan 7, de Middenweg 22a en het Seniorenhof Middenbeemster zijn ter besluitvorming in de gemeenteraad geweest. Met de tijdelijke opvang van Oekraïense ontheemden aan de Gorslaan 60 is voor de eerste keer een BOPA (buitenplanse omgevingsplanactiviteit) voorgelegd aan de raad voor een bindend advies. Ten aanzien van de Koog heeft de gemeenteraad de ontwikkelstrategie vastgesteld, waarmee de volgende stap is gezet om dit gebied te ontwikkelen van bedrijventerrein naar een plek waar leren, wonen en werken centraal staat.

Verschillende beleidsstukken die raken aan het Purmerend van nu en de toekomst zijn in voorbereiding en worden binnen afzienbare termijn aangeboden ter meningsvorming en besluitvorming. Met het beleidskader maatschappelijke voorzieningen, de (woon)zorg-visie, het integraal huisvestingsplan onderwijsvoorzieningen (IHP) en het beleidskader dagelijkse voorzieningenstructuur geven we inzicht in wat er nodig is om Purmerend als complete gemeente door te laten groeien. Het overzichtsdocument 'werk aan de toekomst' brengt overzicht aan in de sporen waarlangs we werken aan het Purmerend van de toekomst, en begin volgend jaar ontvangt u het water- en rioleringsprogramma, de nota ecologie, het ambitiedocument natuurinclusief bouwen en ontwerpen en de klimaatadaptatiestrategie 2025 – 2030.

Landelijke ontwikkelingen bieden geen perspectief

Nadat het hoofdlijnenakkoord geen handvatten heeft geboden voor nieuw financieel perspectief, is het nieuwe kabinet aangetreden. Ook het regeerprogramma biedt het gewenste perspectief niet. Sterker nog: de generieke korting op de SPUKs heeft gevolgen voor het dienstverleningsniveau van het regionale busvervoer. Een onbedoeld gevolg van nieuw Rijksbeleid. Beleid dat al slechts beperkt oplossingen of visie biedt op de grotere opgaven waar gemeenten voor staan. Nog altijd hopen we, samen met de VNG en andere gemeenten, dat het Rijk meer financieel perspectief biedt. Zeker omdat we als gemeenten steeds vaker aan de lat staan voor de uitvoering van voorheen Rijkstaken.

Resultaat op hoofdlijnen

In de Voorjaarsnota 2024 prognosticeerden wij nog een voordelig resultaat van € 58.796. In deze Najaarsnota wordt dit € 6,9 miljoen voordelig. Een aanzienlijk verbetering dat met name is gekomen door incidentele mee- en tegenvallers, zoals extra geld vanuit het Rijk. Andere factoren die hierop van invloed zijn geweest zijn dat door de groei van de gemeente en het ambitieniveau niet alle planningen zijn gehaald. Hierdoor ontstaat er ruimte op financieringsbehoefte (rente) en investeringen (kapitaallasten). Overige grote ontwikkelingen zijn zichtbaar bij vastgoed, onderhoud groen en binnen het sociaal domein (jeugd, BUIG en werk en inkomen). Deze extra incidentele ruimte in deze Najaarsnota kan achter de hand worden gehouden als buffer voor de ravijnjaren vanaf 2027. Bij de jaarrekening 2024 zal worden voorgesteld dit bedrag toe te voegen aan de algemene reserve. Het meerjarenbeeld is nagenoeg gelijk aan het beeld dat u gepresenteerd is in de brief over de septembercirculaire 2024.

Begrotingswijzigingen bij de Najaarsnota

Bij de Najaarsnota wordt de 5e begrotingswijziging 2024 aan de raad voorgelegd. De bijstellingen die een effect hebben op 2025 en verder worden meegenomen als 1e wijziging op de programmabegroting 2025. Op deze manier wordt 2025 gestart met de meest actuele stand van de budgetten.

Leeswijzer

  • In hoofdstuk 2 wordt een samenvatting gegeven van de veranderingen van alle programma’s die leiden tot een toe- of afname van de begrotingsruimte.

  • In hoofdstuk 3 is een totaaloverzicht opgenomen van de veranderingen op de programma’s en de beleidsvelden. De stand tot en met de Voorjaarsnota 2024 is weergegeven. De afwijkingen worden toegelicht als deze meer dan € 100.000 bedragen per programma en beleidsveld, of een toezegging in een eerdere berichtgeving, betreffen dan worden deze toegelicht. Risico’s worden apart benoemd als er nieuwe ontwikkelingen zijn. Dit geldt ook voor reserves, voorzieningen en kredieten.

  • In hoofdstuk 4 zijn de financiële overzichten weergegeven. Deze bestaan uit de ontwikkeling van de algemene dekkingsmiddelen, de overhead, onvoorzien en de vennootschapsbelasting (VPB). Ook wordt het resultaat en het verloop van de reserves verder toegelicht. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen veranderingen in de bestemmingsreserves en de algemene reserve.

  • In de bijlage is een totaaloverzicht opgenomen van de structurele effecten die voortvloeien uit deze Najaarsnota. De toe- of afname van de begrotingsruimte maakt onderdeel uit van de 1e wijziging op de primitieve begroting 2025.

Tabel notatie

In de tabellen die we in deze Najaarsnota presenteren staan positieve bedragen voor lasten en/of nadelen en negatieve bedragen voor baten en/of voordelen. Voor de volledigheid merken we op dat in de tabellen cijfers zijn opgenomen die afgerond zijn op duizendtallen. Hierdoor kan het voorkomen dat er bij (totaal)tellingen kleine afrondingsverschillen ontstaan.