4.2. Resultaatbestemming en reservemutaties

Inleiding

In de regels, vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), is bepaald dat:

• per programma eerst alle lasten en baten en het saldo daarvan worden begroot (resultaatbepaling, het resultaat voor bestemming);

• vervolgens wordt bepaald wat het resultaat van het totaal van de programma's is;

• aansluitend hierop hoe de toevoegingen en onttrekkingen aan egalisatie-, bestemmings- en algemene reserve plaatsvinden;

• tot slot het (financieel) resultaat bepaald wordt dat moet worden verwerkt in relatie tot de algemene reserve (onttrekken, dan wel toevoegen afhankelijk van het resultaat).

Hiermee wordt formeel de rol van de raad ingevuld bij het bestemmen van het resultaat. In de praktijk worden bij de toevoegingen en onttrekkingen aan specifieke reserves de eerdere afspraken met de raad over de bestemming gevolgd.

Opbouw financieel resultaat

Onderstaande tabel laat de ontwikkeling zien van het financiële resultaat 2024. Uiteindelijk moet dit resultaat worden toegevoegd of onttrokken aan de algemene reserve. In deze nota wordt voorgesteld om de algemene reserve te verhogen met het financieel resultaat van de Najaarsnota, te weten: € 6.845.302. Daarnaast heeft de raad al besloten een aantal bijstellingen direct uit de algemene reserve te bestemmen (per saldo in 2024 een onttrekking van € 6.356.014). Hiermee wordt een voordelig financieel resultaat verwacht van € 6.904.098.

Tabel opbouw financieel resultaat 2024

Toelichting op bovenstaande tabel voor wat betreft bestemmingsreserves

In deze Najaarsnota wordt voorgesteld om afgerond € 4,7 miljoen per saldo toe te voegen aan de bestemmingsreserves.

• Bestemmingsreserve Wonen. De actualisatie van de exploitatie tijdelijke woningen leidt per saldo tot toevoeging van afgerond € 503.000. In de praktijk blijkt dat er actief (sociaal) beheer van de woningen nodig is en dat de reserve hierdoor sneller wordt uitgenut dan gedacht. Om die reden wordt voorgesteld om € 500.000 van het verwachte positieve saldo op beschermd wonen in 2024 te storten in de reserve woonvisie om te voorkomen dat de reserve negatief wordt. Aangezien de reserve thans vrijwel alleen gebruikt wordt ter egalisatie van de resultaten van de tijdelijke woningen en er gewerkt wordt aan een nota met de naam Woon(zorg)visie is het voorstel de reserve voor de duidelijkheid te hernoemen in reserve Wonen.

• Bestemmingsreserve duurzaamheid. Er is conform raadsbesluit 1597851 € 450.000 onttrokken aan de reserve ten gunste van het subsidieplafond. Daarnaast zijn de geïndexeerde middelen van de CDOKE gelden (€ 2.035.729) voor de uitvoeringskosten van klimaat- en energiebeleid toegevoegd aan deze reserve in afwachting van de bestedingen. Verder zijn er voor de uitvoering van de proeftuin blok 3 minder gelden uitgegeven. Deze middelen (€ 645.000) worden overgeheveld naar 2025 ter afronding van blok 3. Ook is de ontvangst van de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE, € 550.000) ten behoeve van de proeftuin aardgasvrij toegevoegd aan de reserve. Per saldo wordt een bedrag van € 2.780.214 in deze Najaarsnota aan de reserve gedoteerd.

• Bestemmingsreserve parkeren. Ter egalisatie van het straatparkeren en garageparkeren en de financiering van de bouw van parkeergarages in het Waterlandkwartier en de Binnenstad is de bestemmingsreserve parkeren ingesteld. Het resultaat tussen de baten en lasten kan worden gedoteerd aan de reserve en blijft beschikbaar voor de financiering van nieuwe parkeergarages. In deze Najaarsnota wordt € 152.759 toegevoegd aan de reserve voor de actualisatie straatparkeren en garageparkeren. De dotatie bestaat uit de egalisatie van het resultaat.

• Bestemmingsreserve instandhouding openbare ruimte (IOR). De kwaliteitstoets voor wegen en bomen wordt in 2024 afgerond. Het deel van de civiele kunstwerken wordt in 2025 uitgevoerd. Het budget voor dit onderzoek (€ 438.000), waarvan 50% wordt doorberekend aan HHNK (€ 218.750) wordt overgeheveld naar 2024 door een hogere toevoeging van € 218.750 aan de reserve IOR. Voor de uitbreiding van de formatie van de werfbeheerder (1 fte) was al dekking binnen het bestaande exploitatiebudget openbare ruimte en hoeft de onttrekking aan de reserve IOR niet plaats te vinden (€ 74.366). Per saldo wordt in de Najaarsnota een bedrag van € 293.116 aan de reserve toegevoegd.

• Bestemmingsreserve gronden. Om de reserve gronden de komende jaren op peil te houden gezien de grote projecten in het kader van Purmerend 2040 (De Koog, Waterland kwartier, Oostflank en bijbehorende mobiliteitsopgave) zijn extra middelen noodzakelijk. Om hierin te voorzien is eenmalig afgeweken van de 5o% - 5o% regeling bij winstneming, namelijk door eenmalig 100% van de winst toe te voegen aan de reserve gronden. Conform raadsbesluit 1598079 is 50% van de winstneming uit de jaarrekening 2023 van € 1.571.331 alsnog toegevoegd aan deze reserve gronden. Verder blijkt de functie van het pand aan de Jaagweg 16 te zijn gewijzigd. Het pand wordt nu gebruikt door AOP. Hierdoor komen de lasten van dit pand nu ten gunste van de reserve gronden (€ 47.517). Per saldo wordt in deze Najaarsnota een bedrag van € 1.616.848 toegevoegd. Verder is het ritme voor het gemeentelijk breed ecologisch onderzoek deels aangepast door al kosten te maken in 2024, die gepland stond voor 2025. Hierdoor vindt er een onttrekking plaats van € 102.130. Voor niet gedekte plankosten van diverse IO's en AO's is een bedrag van € 137.375 onttrokken. Bij de jaarrekening 2023 een aantal werkzaamheden doorgeschoven om in 2023 tot uitvoering te komen (o.a. visie de Koog, Purmerend 2040, Purmer Zuid Zuid, Pilot De Koog, ontwikkelingsplan Noord- en Westbeemster en de visie recreatie en toerisme). Hierdoor is een bedrag van afgerond € 361.030 onttrokken. Per saldo is in deze Najaarsnota een bedrag van € 600.535 onttrokken.

Verloop algemene reserve 2024

Door het financieel resultaat van de Voorjaarsnota 2024 (wijzigingen 1 t/m 3), aankopen Waterlandplein 38 en Rijperhof 7, 8, 9A-E (wijziging 4) en de Najaarsnota (wijziging 5), de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2023 verandert de mutatie van de algemene reserve. In de huidige raming daalt de algemene reserve in 2024 met € 9.847.662. Dit wordt veroorzaakt door diverse incidentele onttrekkingen van € 2.987.049, de onttrekking van het geprognosticeerd resultaat 2023 van € 13.764.711 en de toevoeging van het geprognosticeerd resultaat 2024 van € 6.904.098. Dit wordt bij deze Najaarsnota in de begroting 2024 verwerkt. Dit staat samengevat in de onderstaande tabel.

Tabel verwachte ontwikkeling algemene reserve 2024

Doorgeschoven werkzaamheden via de algemene en bestemmingsreserves

In onderstaande toelichting worden alleen de overhevelingen groter dan € 100.000 toegelicht. De overige toelichtingen op de overhevelingen vindt u terug in hoofdstuk 3 de programma's.

Algemene reserve

Omgevingsvisie

In 2022 reserveerde de gemeenteraad voor de jaren 2022 tot en met 2024 budget voor een periode van 3 jaar voor het opstellen van een omgevingsvisie. Het resterende budget voor 2022 is bij de Najaarsrapportage 2022 doorgeschoven naar 2023. Bureau UUM ondersteunt bij het opstellen van de Omgevingsvisie. Deze werkzaamheden zijn in 2024 nog niet afgerond. In ieder geval is heel 2025 daar nog voor nodig en mogelijk een deel van 2026. Om het aanbestede voorbereidingsproces mogelijk te maken wordt voorgesteld het resterende budget van € 208.000 over te hevelen naar 2025. Bij de Najaarsnota 2025 kan worden bezien, welk budget nog nodig en/of beschikbaar is voor 2026. Het actualiseren van de nota grondbeleid, dat eveneens uit dit budget is bekostigd, wordt naar verwachting in het vierde kwartaal van 2024 afgerond.

Verkeersveiligheid

De bij de programmabegroting 2023 beschikbaar gestelde budgetten zijn deels nog niet tot uitvoering gekomen. Dit betreft

• Pilot Fonds urgente maatregelen € 50.000;

• Verbeteren van de verkeersveiligheid/ openbaar vervoer € 120.000;

• Fietsnetwerk € 62.500;

• Verkeersveiligheidsplan € 135.000.

Voorgesteld wordt om een bedrag van € 367.500 vrij te laten vallen ten gunste van de algemene reserve in 2024 en de werkzaamheden uit te laten voeren in 2025.

Onderzoekskosten mobiliteitsplan

In december 2022 stelde de gemeenteraad het Mobiliteitsplan Purmerend vast (besluit 1573753). Dit plan schetst de kaders voor de mobiliteit van Purmerend voor de komende jaren. Het brengt in beeld welke gevolgen en kansen verdergaande verstedelijking heeft op het verkeer en vervoer in de gemeente. Ook geeft het inzicht vanuit welke beleidsuitgangspunten er verkeersmaatregelen worden uitgewerkt. Het mobiliteitsplan geeft een globaal inzicht in de financiële omvang van de maatregelen die nodig zijn. De haalbaarheid van de investeringen zijn afhankelijk van bijdrage van derden (Vervoerregio, Rijksoverheid, provincie en ontwikkelende partijen). Daarom is gekozen voor een programmatische aanpak, waarover jaarlijks wordt gerapporteerd. In deze Najaarsnota wordt voorgesteld om de onderzoeksbudgetten die beschikbaar zijn gesteld voor 2024 van € 238.000 toe te voegen aan de algemene reserve en dit bedrag in 2025 weer te onttrekken aan de algemene reserve. Overigens wordt 50% van het onderzoeksbudget gefinancierd door de Vervoersregio Amsterdam.

Tabel budgetoverhevelingen algemene reserve

Bestemmingsreserves

Instandhouding openbare ruimte

Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) beheert ruim 1.400 kilometer wegen buiten de bebouwde kom. Het algemeen bestuur van HHNK heeft in 2015 uitgesproken dat het beheer van wegen geen kerntaak is van het waterschap. HHNK streeft sindsdien naar een overdracht van het wegbeheer aan de gemeenten en provincie Noord-Holland. Om hier inhoudelijk sturing aan te geven is de Gezamenlijke Uitgangspuntennotitie opgesteld. Hierin staan de basisafspraken van waaruit de businesscase voor de overdracht opgesteld kan worden. Eén van de afspraken betreft de kwaliteit van het over te dragen areaal. De kosten voor dit onderzoek bedragen € 755.000 en wordt in lijn met de afspraak uit de intentieovereenkomst evenredig gedeeld door Purmerend en HHNK. In Voorjaarsnota 2024 zijn deze middelen opgenomen en is de verwachting dat de kwaliteitstoets voor wegen en bomen in 2024 wordt afgerond en het deel van de civiele kunstwerken in 2025. Voorgesteld wordt om het budget voor dit onderzoek (€ 438.000), waarvan 50% wordt doorberekend aan HHNK (€ 219.000), wordt overgeheveld van 2024 naar 2025 via de reserve instandhouding openbare ruimte.

Duurzaamheid

Gemeenten spelen een belangrijke rol in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. Deze hebben enerzijds betrekking op de energie, maar ook aan de verbreding naar andere aspecten van duurzaamheid, zoals mobiliteit en klimaatbestendigheid. Er staan grote opgaven voor de toekomst. Het rijk stelt hiervoor verschillende middelen beschikbaar om gemeenten te ondersteunen en er worden budgetten vrij gemaakt in de uitvoeringsagenda duurzaamheid door Purmerend (denk aan de Regionale Energiestrategieën, de uitrol van warmtenetten en het aardgasvrij maken van woningen). Purmerend stuurt op klimaatdoelstellingen, maar we zien dat het moeilijk is om vooraf de uitgaven exact in te schatten. Om die reden zijn in 2023 verschillende middelen (duurzaamheidssubsidies, duurzaamheidsloket en ontvangen CDOKE gelden) toegevoegd aan de bestemmingsreserve duurzaamheid. Zoals eerder beschreven wordt de besteding van deze en nog toe te voegen gelden uitgewerkt in een duurzaamheidsbeleidsnota. De verwachting is dat deze eind 2024 ter besluitvorming wordt aangeboden. In de tussenliggende periode zijn verschillende voorstellen uitgewerkt (raadsbesluit 1602660 – subsidieverordening verduurzaming particuliere woningen, raadsbesluit 1601157 – subsidieverordening verduurzaming particuliere woningen 2025 en collegevoorstel 1602600). Voorgesteld wordt ruimt € 2 miljoen toe te voegen aan de bestemmingsreserve duurzaamheid in 2024. De bestedingen maken voor 2024 onderdeel uit van de jaarrekening 2024 en meerjarig van de Voorjaarsnota 2025. Daarnaast wordt voorgesteld het budget vanuit de proeftuin voor blok 3 voor een bedrag van € 644.485 over te hevelen. De laatste betaling voor het warmtenet voor blok 3 zal in 2025 plaatsvinden. Ook dit budget wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve duurzaamheid. Deze wordt in 2025 weer onttrokken uit deze reserve.

Tabel budgetoverhevelingen bestemmingsreserves